Endoskop to rodzaj długiego i najczęściej elastycznego wziernika medycznego, który zaopatrzony jest we własne źródło światła oraz kamerę przekazującą obraz w czasie rzeczywistym na podłączony pod nią wyświetlacz albo monitor. Obraz jest z niej przekazywany przez specjalny system soczewek albo włókna szklane. Dzięki jego zastosowaniu możliwe jest dokładne przyjrzenie się wewnętrznym ścianom narządów, które są ukryte wewnątrz naszych organizmów.
Zastosowanie endoskopów powoduje, że lekarz może postawić trafną diagnozę we wczesnym etapie rozwoju choroby, dzięki czemu łatwiej jest ją wyleczyć. Nowoczesne endoskopy dają możliwość pobrania materiału do badania histopatologicznego, a także przeprowadzania niewielkich zabiegów. Te optyczne przyrządy diagnostyczne są wykorzystywane w wielu dziedzinach medycyny (np. w laryngologii, ortopedii i gastroenterologii).
Endoskop jest najczęściej wprowadzany do ciała przez jeden z naturalnych otworów (np. nos, usta, odbyt, pochwę czy cewkę moczową). Niekiedy może być także wprowadzany przez wykonany specjalnie na potrzeby danego badania otwór lub nacięcie w ciele.
Endoskopia jest badaniem, dzięki któremu lekarz może zobaczyć zakamarki naszych narządów wewnętrznych niedostępne dla żadnych innych narzędzi diagnostycznych i aparatów badawczych. Badania endoskopowe są najczęściej zlecane tym pacjentom, u których podejrzewane są zmiany nowotworowe. W czasie takiego badania lekarz może pobrać niewielki fragment zmienionej tkanki i dokładnie zbadać ją w laboratorium, gdzie oceniana jest jej budowa komórkowa. W wyniku tak wnikliwych badań można ustalić, czy dana zmiana ma złośliwy charakter, czy jest niegroźną dla zdrowia naroślą. Endoskopia wykonywana jest, aby:
• Upewnić się, czy pacjent nie ma nowotworu płuc.
• Zdiagnozować nowotwory jelita grubego, przełyku czy żołądka.
• Rozpoznać wrzody żołądka.
• Ocenić stan górnego odcinka pokarmowego pacjenta i ewentualnie wykryć schorzenia przełyku czy dwunastnicy (gastroskopia).
• Zatamować niewielkie krwawienia w obrębie górnego odcinka pokarmowego.
• Wykonać badania histopatologiczne, cytologiczne i bakteriologiczne tchawicy i oskrzeli.
• Zbadać krtań.
• Dokładnie zbadać wnętrze jamy otrzewnej (np. wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego i śledziony), dzięki czemu można wykryć ciążę pozamaciczną, guzy jajnika i endometriozę.
• Wykonać wziernikowanie stawu.
• Obejrzeć wnętrze pęcherza, moczowodów lub cewki moczowej u mężczyzn, dzięki czemu można rozpoznać różne zakażenia, polipy, nowotwory i kamicę nerkową.